چگونه تخریب ماکولا (AMD) تشخیص داده می‌شود؟ تخریب ماکولا یک بیماری شایع چشم است که ماکولا، قسمت مرکزی شبکیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این موضوع می‌تواند باعث تاری یا تغییر کیفیت دید شود و در موارد شدید می‌تواند منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود. تشخیص و درمان زودهنگام در مدیریت تخریب ماکولا بسیار مهم است، بنابراین روش‌های مختلفی برای تشخیص این بیماری وجود دارد. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره روش های تشخیص تخریب ماکولا بیان می‌کنیم، با ما همراه باشید.
روش های تشخیص تخریب ماکولا
تشخیص تخریب ماکولا (AMD) یک جنبه حیاتی در مدیریت این بیماری پیشرونده چشم است. روش ها و تکنیک های مختلفی برای تشخیص AMD استفاده می‌شود که امکان مداخله و درمان زودهنگام را برای حفظ بینایی و جلوگیری از وخامت بیشتر فراهم می‌کند. روش های تشخیص تخریب ماکولا شامل موارد زیر است:
معاینه چشم
یکی از رایج ترین روش ها برای تشخیص AMD از طریق معاینه کامل چشم است. در طول این معاینه، یک چشم پزشک مجموعه ای از آزمایشات را برای ارزیابی سلامت ماکولا، بخش مرکزی شبکیه که مسئول دید مرکزی و واضح است، انجام می‌دهد. این معاینه شامل مراحل زیر است:
سنجش حدت بینایی: با استفاده از جداول خاصی، دید بیمار در فواصل مختلف مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
معاینه شبکیه با مردمک باز: با این معاینه پزشک منطقه وسیعی از شبکیه را مورد بررسی قرار می‌دهد برای گشاد کردن مردمک، پزشک از قطره های چشمی خاص استفاده می‌کند تا مردمک را گشاد نماید. دید ممکن است تا چند ساعت بعد از معاینه تار بماند.
تصویربرداری اتوفلورسانس فوندوس (FAF)
تصویربرداری اتوفلورسانس فوندوس یک ابزار تشخیصی است که از فلورسانس طبیعی بافت های شبکیه برای ارزیابی سلامت شبکیه از جمله ماکولا استفاده می‌کند. با گرفتن تصاویر اتوفلورسنت از شبکیه، این تکنیک می‌تواند مناطقی از فعالیت یا آسیب متابولیک غیرطبیعی را شناسایی کند که ممکن است نشان دهنده تخریب ماکولا باشد. تصویربرداری اتوفلورسانس فوندوس به تشخیص زودهنگام و نظارت بر شدت تخریب بیماری کمک می‌کند.
آنژیوگرافی فلورسین(FA)
آنژیوگرافی فلورسین یک روش تشخیصی است که شامل تزریق داخل وریدی رنگ فلورسنت و به دنبال آن گرفتن تصاویر متوالی از عروق شبکیه است. این تکنیک به دیدن جریان خون درون رگها و شناسایی موارد غیر طبیعی کمک می‌کند.
تصویربرداری لایه های شبکیه (OCT)
OCT یک تکنیک تصویربرداری غیر تهاجمی است که تصاویر مقطعی با وضوح بالا از شبکیه را ارائه می‌دهد. این روش تصویربرداری امکان تجسم لایه‌های شبکیه از جمله ماکولا را فراهم می‌کند و می‌تواند ناهنجاری‌هایی مانند تجمع مایع یا تغییرات ساختاری مرتبط با تخریب ماکولا را تشخیص دهد. OCT ابزار ارزشمندی برای نظارت بر پیشرفت بیماری و ارزیابی پاسخ درمانی در افراد مبتلا به تخریب ماکولا است.
چگونه از آمسلر گرید (AMSLER GRID) استفاده کنیم؟
چارت را در فاصله ی مناسب برای خواندن حدود 30 سانتی متر مقابل چشمان خود قرار دهید. اگر از عینک استفاده می‌کنید، در زمان استفاده از این چارت، عینک بزنید. بک چشم خود را با دست بپوشانید و با چشم دیگر به نقطه مرکزی چارت نگاه کنید. هنگامی که به نقطه مرکزی نگاه می‌کنید، دقت کنید که تمامی خطوط اطراف نقطه مرکزی، مستقیم و صاف و تمامی مربع ها به یک اندازه باشند. اگر هر نقطه از ابن چارت تا یا مات شده، تغییر شکل با رنگ داده باشد یا هر تغییر دیگری که در مقایسه با آخرین استفاده از این چارت جهت تست بینایی شما اتفاق افتاده باشد، به پزشک خود اطلاع دهید.
چگونه تخریب ماکولا (AMD) درمان می‌شود؟
تخریب ماکولا وابسته به سن (AMD) یکی از دلایل اصلی از دست دادن بینایی در بین افراد 50 ساله و بالاتر است. دو نوع AMD وجود دارد: AMD مرطوب و AMD خشک. درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند به کند کردن پیشرفت بیماری و حفظ بینایی کمک کنند. در AMD مرطوب، رایج ترین درمان، درمان ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (anti-VEGF) است. این درمان شامل تزریق مستقیم دارو به چشم برای جلوگیری از اثرات VEGF، پروتئینی است که باعث رشد عروق خونی غیرطبیعی در شبکیه چشم می‌شود. با مهار رشد این عروق خونی، درمان ضد VEGF می‌تواند به کاهش نشت و خونریزی در AMD مرطوب کمک کند و در نهایت بینایی را حفظ کند. علاوه بر درمان ضد VEGF، درمان فتودینامیک (PDT) نیز ممکن است برای درمان AMD مرطوب استفاده شود. این روش شامل تزریق یک داروی حساس به نور به جریان خون است که سپس با تابش لیزر غیر حرارتی به چشم فعال می‌شود. داروی فعال شده عروق خونی غیرطبیعی شبکیه را از بین می‌برد و به کند کردن پیشرفت بیماری کمک می‌کند. برای AMD خشک، در حال حاضر هیچ درمان خاصی وجود ندارد که بتواند آسیب ناشی از این بیماری را معکوس کند. با این حال، برخی مکمل های غذایی نشان داده شده است که خطر پیشرفت AMD را به مراحل پیشرفته کاهش می‌دهند. این مکمل ها شامل ویتامین های C و E، روی، مس، لوتئین، زآگزانتین و اسیدهای چرب امگا 3 هستند. قبل از شروع هر رژیم مکمل جدید مهم است که با متخصص کنید.
برای حفظ بینایی چه کاری باید کرد؟
افراد مبتلا به AMD خشک، باید حداقل یکبار در سال تحت معاینه کامل چشم (با مردمک گشاد شده)قرار گیرند. با این معاینه، پزشک وضعیت این بیماری و سایر اختلالات بینایی را مورد بررسی قرار می‌دهد. جهت کنترل در منزل، جدول آمسلر که یک تست ارزان و سریع می‌باشد بسیار کمک کننده است. با استفاده از این جدول هر روز به راحتی می‌توان بینایی را از نظر علائم AMD ارزیابی نمود. این جدول برای کسانی که هنوز دید مرکزی خو بی دارند بسیار مفید است. ضمناً باید هر چشم را به تنهایی آزمایش کرد. به این ترتیب که بیمار یک چشم خود را بسته و با چشم دیگر به جدول نگاه کند و سپس با چشم دوم همین عمل را تکرار نماید. استفاده از عینک نزدیک در زمان انجام این تست الزامی است. همچنین می‌توان بینایی را با مطالعه روزنامه، تماشای تلویزیون و حتی نگاه کردن به چهره مردم بررسی کرد و در صورت مشاهده هرگونه تغییری باید به چشم پزشک مراجعه کرد. اگر فردی مبتلا به AMD مرطوب باشد و چشم پزشک PDT یا تزریق داخل زجاجیه ای را تجویز کرده باشد. هرگز نباید آنها را به تعویق انداخت. همچنین به بطور مرتب جهت پیگیری باید به چشم پزشک مراجعه نمود تا هرگونه عود نشت از عروق خونی تشخیص داده شود. طبق آمار بدست آمده خطر عود بیماری در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری است. استفاده از جدول آمسلر یا روش های دیگر در منزل جهت تعیین هرگونه تغییر بینایی و مراجعه مرتب به بهترین جراح شبکیه در تهران می‌تواند مانع از پیشرفت بیماری شود.
در صورت بروز اختلال بینایی چه کار باید کرد؟
استفاده معمول از چشم ها باعث صدمه بیشتر به چشم نمی‌شود حتی اگر فردی مبتلا به AMD مرطوب باشد، انجام فعالیت های روزمره مثل مطالعه، تماشای تلویزیون و فعالیت های معمول دیگر باعث آسیب بیشتر به چشم نمی‌شود. لنزهای مخصوص یا سیستم های الکترونیکی وسایل کمکی هستند که در دید کم استفاده می‌شوند. با این وسایل تصاویر بزرگتر به نظر می‌رسند و بینایی بهتر می‌گردد جهت تعیین نوع و چگونگی استفاده از آنها با چشم پزشک می‌توان مشورت نمود.