تغییرات چشمی در بیماری دیابت

در سنین بین 20 تا 60 سالگی که هنوز اختلالات چشمی وابسته به سن مانند کاتاراکت و گلوکوم شیوع بالایی ندارند ، تغییرات چشمی در بیماری دیابت مهم ترین عامل از دست رفتن بینایی می باشد .بیماری دیابت شایع ترین بیماری مزمن در جهان بوده که در همه نژادها دیده می شود . بروز و شیوع این بیماری در اکثر جوامع به خصوص کشورهای در حال توسعه ، روبه افزایش است .طی دهه های اخیر مطالعات همه گیر شناختی ( ایپدمیولوژیک ) متعددی درباره دیابت در کشور ایران انجام شده که بر اساس این پژوهش ها جمعیت مبتلایان دیابت در ایران بیش از 5/1 میلیون نفر برآورد شده است .نتایج این بررسی ها نشان می دهد شیوع بیماری در شهرهای تهران و اصفهان حدود 7 % تا 8 % است .در برخی از شهرهای کشور شیوع دیابت از این میزان نیز بالاتر می باشد ، به طور مثال در شهر یزد و در بندر بوشهر شیوع دیابت به ترتیب 3/16 و 6/13 درصد برآورد شده است .این بیماری در مناطق روستایی کشور شیوع پایین تری دارد .

دیابت به گروهی از بیماری های متابولیک اطلاق می شود که به علت وجود نقایصی در ترشح انسولین ، عملکرد آن و یا مجموعه ای از هر دو ، باعث افزایش قند خون می گردند .هورمون انسولین مسئول کنترل و تنظیم مقدار قند خون می باشد . بالا بودن طولانی مدت قند خون باعث عملکرد نامناسب و نارسایی اندام های مختلف از جمله چشم ها ، کلیه ها ، اعصاب و قلب و عروق می شود .

بیماری دیابت به دو دسته تقسیم می شود 

دیابت نوع 1 که معمولاً قبل از 30 سالگی بروز کرده و افراد مبتلا وابسته به تزریق انسولین می باشند .دیابت نوع 2 معمولاً در سنین بالاتر بروز کرده و سابقه خانوادگی در ایجاد آن نقش مهمی دارد . اولین قدم درمانی در دیابت نوع 2 داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون است .

آثار مخرب دیابت درنوع 1 شایع تر است . 99 % بیماران با دیابت نوع 1 ، بعد از گذشت 20 سال از شروع بیماری ، مبتلا به علایم چشمی هستند .در حالی که در همین بازه زمانی فقط 60 % از مبتلایان به دیابت نوع 2 اختلالات چشمی پیدا می کنند . تقریباً 4 % از مبتلایان دیابت نوع 1 و 5/1 % از مبتلایان نوع 2 در نهایت در اثر این بیماری نابینا می شوند .

تغییرات چشمی در بیماری دیابت در دو گروه اصلی طبقه بندی می شوند 

• تغییرات پرولیفراتیو
• غیر پرولیفراتیر

پیشرفت اختلالات چشمی در دیابت از یک الگوی مشخص پیروی می کند .در ابتدا به دلیل اثر قند خون بالا روی جدار عروق ، رگ ها دچار آسیب شده و خون و سرم از داخل رگ به فضای شبکیه وارد می شود .در مرحله بعد، خونریزی ، تورم و انسداد عروق ایجاد می گردد به مجموعه این تغییرات مرحله غیر پرولیفراتیو گفته می شود .اگر قند خون بیمار به خوبی کنترل نشود بیماری پیشرفت کرده و تغییرات پرولیفراتیو ایجاد می شود . در این مرحله به علت اکسیژن رسانی نامناسب برخی از سلول های شبکیه ، ماده ای از این سلول ها ترشح می شود که باعث ساخته شدن رگ های جدید می گردد .این عروق معمولاً ساختار نامناسبی داشته و باعث خونریزی و ایجاد کشش روی شبکیه می شوند . به این مرحله تغییرات پرولیفراتیو گفته می شود .

ادم یا تورم ماکولا ( تورم ماکولا )

عارضه مهم دیگر قند خون بالا ، ورم ماکولا است . ادم ماکولا شایع ترین علت کاهش بینایی در این بیماران می باشد ، در این حالت به علت اختلالات موجود در جدار عروق خونی ثانویه به دیابت ، پروتئین و چربی از داخل رگ های خونی وارد فضای شبکیه شده و باعث تورم و ضخیم شدن ماکولا می گردند .در معاینه چشم پزشکی در شبکیه این بیماران ، ضخیم شدگی ماکولا و رسوبات زرد رنگ دیده می شود .

درمان عوارض و تغییرات چشمی در بیماری دیابت 

بسته به میزان دید و مرحله بیماری ، درمان متفاوت است . در مرحله تغییرات غیر پرولیفراتیو نیاز به درمان چشمی وجود ندارد .اما این بیماران باید با جدیت قند خونشان را کنترل نمایند ، داروهای خوراکی کاهنده قند خون و یا انسولین تزریقی ، بهترین درمان در این مرحله هستند و به این بیماران توصیه می شود تا فعالیت ورزشی منظم داشته و تا حد امکان پیاده روی نمایند .بعد از ایجاد عروق خونی بد شکل در مرحله پرولیفراتیو ، درمان با لیزر نواحی ایسکمیک انجام می شود . لیزر درمانی با از بین بردن سلول های مناطق آسیب دیده ، منبع ترشح ماده نورگزا از بین برده و در نتیجه عروق بد شکل پس روی می کنند .باید توجه داشت لیزر درمانی خود باعث کاهش حدت بینایی و کاهش دید حساسیت ( کنتراست ) می شود . همچنین به دلیل آسیب اعصاب داخل چشمی ، اختلالات مردمک و حساسیت به نور نیز ایجاد می گردد .

برای درمان ادم ماکولا نیز از نوعی لیزر استفاده می شود . این درمان با هدف قرار دادن عروق زیر ماکولا ، تورم آن را کاهش می دهد .خونریزی داخل چشمی یکی از عوارضی است که مبتلایان به مرحله پرولیفراتیو تجربه می کنند . با بروز خونریزی دید فرد به شکل ناگهانی کم می شود .در این مرحله بیمار باید فعالیت های روزانه اش را محدود کرده و هنگام استراحت سر خود را بالاتر از بدن نگاه دارد .اگر شبکیه قابل رویت باشد می توان از لیزر درمانی استفاده کرد و در غیر این صورت پس از تزریق آوایتینو بعد از کاهش خونریزی ، مبادرت به انجام لیزر درمانی می شود .یکی از درمان های نسبتاً جدید ، تزریق دارویآواستینمی باشد . این دارو به مهار ماده ترشح شده از بافت ایسکمیک شبکیه ، باعث پس روی عروق خونی بد شکل و کاهش تورم ماکولا می شود .

معاینات دوره ای

همه بیماران هنگام تشخیص دیابت باید توسط چشم پزشک معاینه شوند . بر اساس مرحله بیماری فواصل معاینات بعدی متغیر است . اگر هیچ تغییری در شبکیه دیده نشود بیماران باید سالانه ویزیت شوند بعد از بروز تغییرات شبکیه طبق نظر چشم پزشک فواصل معاینه از هر دو ماه تا هر 9 ماه متغییر است .

تعیین وقت و نوبت دهی دکتر منصور همایونی برای

• جراحی لازک
• جراحی لیزیک
• آب مروارید
• لیزر چشم
• جراحی شبکیه چشم
• عمل جراحی آب سیاه چشم

و درمان تمام بیماری های چشم  در کلینیک هما ، مشاوره های قبل و بعد از عمل ، پاسخ گویی سریع و به موقع به سئوالات بیماران ، معاینات و ویزیتهای پس از عمل در محیطی آرام و مدرن برای کلیه بیماران داخلی و خارجی فراهم شده است. معیار اعتبار ما ، رضایتمندی شماست و آرامش شما پس از درمان ، سرمایه و افتخار ماست.