انسداد ورید مرکزی شبکیه چیست و چگونه درمان میشود؟ انسداد ورید شبکیه که به نام(RVO) نیز شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که انسدادی در سیاهرگ وجود داشته باشد که خون را از شبکیه دور میکند. این انسداد میتواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات بینایی و عوارض بالقوه شدید در صورت عدم رسیدگی به موقع شود. دو نوع اصلی انسداد ورید شبکیه وجود دارد که شامل انسداد ورید شبکیه شاخه ای (BRVO) و انسداد ورید مرکزی شبکیه (CRVO) میباشد. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره انسداد ورید مرکزی شبکیه بیان کنیم، با ما همراه باشید.
درباره انسداد ورید مرکزی شبکیه
انسداد ورید مرکزی شبکیه (CRVO) وضعیتی است که در آن ورید مرکزی شبکیه مسدود میشود و منجر به اختلال در جریان خون و از دست دادن احتمال بینایی میشود. سیاهرگ مرکزی شبکیه مسئول تخلیه خون از شبکیه است و هنگامی که انسداد آن ایجاد میشود، میتواند منجر به تجمع فشار و مایع در بافت شبکیه چشم شود. بسته به شدت انسداد و میزان آسیب بافتی، CRVO را میتوان به عنوان غیر ایسکمیک یا ایسکمیک طبقه بندی کرد. CRVO غیر ایسکمیک با از دست دادن بینایی خفیف تا متوسط و پیش آگهی نسبتاً خوب مشخص میشود، در حالی که CRVO ایسکمیک با کاهش دید شدیدتر و خطر بالاتر عوارض همراه است.
انسداد ورید مرکزی شبکیه چه علائمی دارد؟
یکی از شایع ترین علائم CRVO از دست دادن ناگهانی بینایی بدون درد یا تاری دید در یک چشم است که میتواند به طور ناگهانی رخ دهد یا در طی یک دوره زمانی ایجاد شود و ممکن است با سایر اختلالات بینایی مانند شناورها یا فلاش های نور همراه باشد. برخی از افراد نیز ممکن است افزایش ناگهانی در اندازه یا تعداد شناورها را در بینایی خود تجربه کنند. علاوه بر تغییرات در بینایی، افراد مبتلا به CRVO ممکن است علائم دیگری مانند چشم درد، قرمزی یا تورم را نیز تجربه کنند. این علائم میتواند نشان دهنده افزایش فشار داخل چشم باشد، وضعیتی که به نام گلوکوم شناخته میشود، که میتواند به عنوان یک عارضه CRVO ایجاد شود توجه به این نکته مهم است که همه افراد مبتلا به CRVO علائم مشابهی را تجربه نمیکنند و برخی ممکن است اصلاً علائم قابل توجهی نداشته باشند. با این حال، حتی در صورت عدم وجود علائم، CRVO همچنان میتواند پیامدهای جدی برای بینایی و سلامت چشم داشته باشد. در برخی موارد، CRVO میتواند منجر به ایجاد ادم ماکولا شود، که زمانی رخ میدهد که مایع در ماکولا، قسمت مرکزی شبکیه که مسئول بینایی تیز و مرکزی است، جمع شود و میتواند منجر به از دست دادن و تحریف بیشتر بینایی و همچنین مشکل در انجام کارهایی مانند خواندن یا تشخیص چهره شود. علاوه بر این علائم چشمی، افراد مبتلا به CRVO ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری های سیستمیک مانند فشار خون بالا، دیابت و سایر بیماری های قلبی عروقی نیز باشند. بنابراین، برای افرادی که مبتلا به CRVO تشخیص داده شده اند، مهم است که تحت یک ارزیابی پزشکی جامع برای ارزیابی سلامت کلی خود و شناسایی هرگونه شرایط زمینه ای که ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد، انجام دهند.
علل انسداد ورید مرکزی شبکیه
چندین علت زمینهای و عوامل خطر وجود دارد که در ایجاد CRVO نقش دارند و درک این عوامل برای مدیریت مؤثر و پیشگیری از این وضعیت بسیار مهم است. علل شایع انسداد ورید مرکزی شبکیه عبارتند از:
- فشار خون بالا میتواند منجر به آسیب و باریک شدن رگ های خونی شود و خطر انسداد را افزایش دهد.
- اثرات دیابت بر رگ های خونی میتواند منجر به تغییر در جریان خون و یکپارچگی عروق شود و افراد را مستعد ابتلا به CRVO کند.
- افزایش فشار داخل چشم در گلوکوم میتواند بر جریان خون به شبکیه تأثیر بگذارد و به انسداد ورید مرکزی شبکیه کمک کند.
- شرایطی مانند پلی سیتمی ورا یا بیماری سلول داسی شکل میتواند خطر لخته شدن خون و حوادث انسدادی را افزایش دهد.
علاوه بر این علل خاص، چندین عامل خطر عمومی وجود دارد که میتواند افراد را مستعد انسداد سیاهرگ شبکیه کند. این موارد شامل سن بالا، سیگار کشیدن، چاقی و سابقه بیماری قلبی عروقی یا سکته است.
درمان انسداد ورید مرکزی شبکیه
انسداد ورید مرکزی شبکیه (CRVO) یک اختلال رایج عروقی شبکیه است که در صورت عدم درمان به موقع میتواند منجر به از دست دادن شدید بینایی شود. مدیریت CRVO شامل ترکیبی از مداخلات پزشکی و جراحی با هدف تسکین انسداد ورید مرکزی شبکیه و به حداقل رساندن عوارض مرتبط است. روش های درمان انسداد ورید مرکزی شبکیه شامل موارد زیر است:
اقدام درمانی
مدیریت اولیه CRVO شامل پرداختن به عوامل خطر سیستمیک زمینه ای مانند فشار خون بالا، دیابت و چربی خون است. کنترل این عوامل خطر از طریق اصلاح شیوه زندگی و دارو میتواند به جلوگیری از آسیب عروقی بیشتر و بهبود پیش آگهی کلی برای بیمار کمک کند. علاوه بر این، تزریقات ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (anti-VEGF) و بعضا کورتیکواستروئیدها اساس درمان را برای کاهش ادم ماکولا و بهبود حدت بینایی در بیماران مبتلا به CRVO را تشکیل میدهند.
لیزر درمانی
فتوکواگولاسیون لیزری در کاهش ادم ماکولا و تثبیت بینایی در بیماران مبتلا به CRVO غیر ایسکمیک موثر است. هدف این روش درمانی ایجاد سوختگی های کوچک در شبکیه محیطی است که به کاهش تولید فاکتور رشد اندوتلیال عروقی و کاهش نشت مایع به ماکولا کمک میکند.
جراحی
در موارد CRVO شدید با عوارض نئوواسکولار، مداخلات جراحی شبکیه چشم مانند ویترکتومی و ترمیم جداشدگی شبکیه ممکن است برای حفظ یا بهبود بینایی ضروری باشد. ویترکتومی شامل برداشتن ژل زجاجیه و هرگونه خونریزی یا بافت اسکار مرتبط از شبکیه است، در حالی که هدف از ترمیم جداشدگی شبکیه، اتصال مجدد شبکیه جدا شده و بازیابی عملکرد بینایی است. این روشهای جراحی معمولاً برای بیماران مبتلا به مراحل پیشرفته CRVO در نظر گرفته شده است و نیاز به بررسی دقیق خطرات و مزایای بالقوه دارد.