آب مروارید چیست؟ از علل تا درمان

 آب مروارید یکی از بیماری‌های شایع چشمی است که در افراد مسن بیشتر دیده می‌شود و می‌تواند به کاهش بینایی و در موارد شدید، به کوری منجر شود. این بیماری ناشی از کدورت عدسی چشم است که به طور طبیعی شفاف است. با وجود اینکه آب مروارید اغلب به دلیل پیری رخ می‌دهد، عوامل دیگری نیز می‌توانند در شکل‌گیری آن نقش داشته باشند.

آب مروارید چشمی چیست؟

در ساختار چشم و در پشت عنبیه و مردمک بخشی شبیه به عدسی دوربین عکاسی قراردارد که به علل گوناگون از شفافیت آن کاسته شده و تار می شود. به این حالت آب مروارید یا کاتاراکت می گویند که باعث اختلال در دید می شود. شیوع این حالت که یکی از عوارض یا بیماری های چشم محسوب می گردد بیشتر در اشخاص بالای 40 سال بوجود می آید.

میزان شیوع آب مروارید

ایجاد کاتاراکت نسبت به موارد دیگر مانند آب سیاه، تخریب لکه زرد از نسبت بالاتری برخوردار است. درمان آب مروارید به راحتی انجام می پذیرد و در اکثر مواقع با جایگزینی یک پروتز لنزداخلی چشم رفع خواهد شد. البته در بعضی از موارد که تعداد آن بسیار کم و نادر است امکان استفاده از لنز جایگزین نمی باشد و به همین جهت از لنزهای معمولی و یا عینک استفاده می شود.

انواع آب مروارید

آب مروارید انواع گوناگونی دارد

آب مروارید مرکز عدسی ( مرکزی ، هسته ای یا Nuclear Sclerosis )) :

در ابتدای ابتلای ، باعث نزدیک بینی و بهبود دید موقتی بیمار می شود. گاهی اوقات نیز این نوع از کاتاراکت سبب دید دوتای یا چندتایی می گردد.
در مراحل پیشرفته و حاد آب مروارید مرکزی، رنگ عدسی زرد یا قهوه ای می شود و باعث می شود که بیمار در تشخیص رنگها از یکدیگر دچار اختلال شود.

آب مروارید کناره عدسی یا غشایی( Cortical Cataract )   :

معمولاً با به وجود آمدن رگه هایی در لبه بیرونی قشر عدسی شروع می شود و با حادتر شدن آن این رگه به سوی مرکز عدسی پیشرفت می کند و با نوری که از مرکز عدسی عبور می کند تداخل پیدا کرده و موجب اختلال در بینایی فرد می شود.

آب مروارید پشت عدسی یا زیر کپسولی خلفی Posterior Sub capsular )) :

ابتدا بصورت تیرگی کوچکی در پشت عدسی و در مسیر حرکت نور از عدسی به شبکیه تشکیل می شود و بینایی فرد را مخصوصاً جهت مطالعه کاهش می دهد و قدرت دید در محیط هایی با نور کم کاهش می یابد.

آب مروارید بدو تولد (آب مروارید مادرزادی) :

برخی افراد در بدو تولد یا در زمان کودکی مبتلا به آب مروارید می شوند که این نوع از آب مروارید به دلیل عفونت ایجاد شده در بدن مادر در دوره بارداری و یا به دلیل سندروم های ژنتیکی مانند سندروم آلپورت، گالاکتوز  می باشد.
ما در کلینیک هما تحت مدیریت دکتر منصور همایونی آماده ایم تا با ارائه خدمات نوین درعرصه چشم پزشکی شما را در تشخیص به موقع و درمان انواع آب مروارید یاری دهیم.

علائم بروز آب مروارید چشمی:

شروع آب مروارید در اندازه های کوچک است و افراد تصور می کنند که از پشت یک شیشه کدر و تار اشیاء و محیط اطراف را می بینند. آب مروارید باعث می شود تابش نورهای طبیعی یا مصنوعی با شدت بیشتری به نظر بیایند، مخصوصاً در زمانی که نور چراغ اتومبیلی که از روبرو به طرف شما می آیند چشمان شخص مبتلا به آب مروارید را آزار می دهد و نیز رنگ های اجسام درخشش واقعی خود را ندارند.

موارد ذکرشده شکل گیری آب مروارید را به شما هشدار می دهند. با شکل گیری کاتاراکت هسته ای دید نزدیک در اشخاص بطور موقت بهبود پیدا می کند که به آن دیدثانویه گفته می شود. البته این بهبودی موقتی بوده و در زمان کوتاهی ازبین می رود. درمورد ابتلا به کاتاراکت کپسولی تا شکل گیری کامل آن هیچ هشدار و علامتی قابل مشاهده نیست.

علت های بروز آب مروارید:

عدسی چشم شبیه به لنز دوربین عکاسی است، به این معنا که نور واردشده را بر روی شبکیه متمرکز می کند. با تغییر حالت عدسی وضوح اشیاء دور و نزدیک نیز تغییر می کنند . مواد تشکیل دهنده عدسی چشم از آب و پروتئین می باشد. پروتئین موجود در عدسی باعث شفاف بودن آن است و این شفافیت باعث می گردد تا نورهای واردشده بطورکامل روی شبکیه بتابد.

معمولاً در اثر کهولت و بالا رفتن سن، پروتئین موجود در عدسی چشم به یکدیگر چسبیده و باعث تارشدن آن می شود. تاکنون اطلاع کامل و دقیقی از علت چسبیدن پروتئین ها به یکدیگر به دست نیامده است.

بیشتر بخوانید: جابه جایی لنز بعد عمل آب مروارید

سایر علل آب مروارید:

تأثیر اشعه ماوراء بنفش نور خورشید، دیابت، فشارخون بالا، چاقی و افزایش وزن، استفاده از دخانیات، استفاده طولانی از داروهای جایگزین هورمون، استفاده از الکل و داشتن سوابق ژنیتیکی از جمله این عوامل هستند.

• 1. پیری: شایع‌ترین علت آب مروارید، افزایش سن است. با افزایش سن، پروتئین‌های موجود در عدسی چشم تغییر کرده و سبب کدورت آن می‌شوند.
• 2. وراثت: سابقه خانوادگی کاتاراکت می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
• 3. دیابت: افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کاتاراکت هستند.
• 4. نور ماوراء بنفش: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید بدون حفاظت مناسب، خطر کاتاراکت را افزایش می‌دهد.
• 5. مصرف دخانیات و الکل: سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل نیز از عوامل افزایش‌دهنده خطر ابتلا به آب مروارید هستند.
• 6. آسیب‌های چشمی: ضربه‌ها و آسیب‌های فیزیکی به چشم می‌توانند منجر به آب مروارید شوند. 7. مصرف برخی داروها: مصرف طولانی مدت برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها می‌تواند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد

تشخیص ابتلاء به آب مروارید:

تست تشخیص دید: قدرت بینایی شخص مبتلا در فاصله های گوناگون با بکارگیری جداول مخصوص مورد آزمایش قرارمی گیرد.

گشاد شدن مردمک چشم: مردمک چشم را با چکاندن قطره متسع کرده و با ذره بین های مخصوص، شبکیه و عصب نوری مورد معاینه قرارمی گیرد تا میزان آسیب دیدگی و یا امکان بروز مشکلات دیگر مشخص گردد. در این حالت و پس از چکاندن قطره تا چند ساعت شخص معاینه شونده اختلال دید خواهد داشت که البته به سرعت مرتفع خواهد شد.

در پاره ای از موارد الزام به جراحی آب مروارید نیست و با تجویز عینک مشکل برطرف می گردد. شکل گیری آب مروارید به تدریج است و بهترین زمان جراحی کاتاراکت با تشخیص پزشک است که زمان نیاز به عمل جراحی مشخص می گردد و آن موقعی است که شکل گیریکاتاراکت کامل شده و باعث بروز مشکلات در فعالیت های روزانه مانند رانندگی ، مطالعه ، تردد و غیره شده است.

عواقب عدم درمان به موقع آب مروارید

روش‌های پیشگیری و درمان متنوعی برای کاتاراکت وجود دارد که شامل تغییرات در سبک زندگی، مصرف داروها و جراحی است. جراحی کاتاراکت، با وجود اینکه به‌طور کلی بی‌خطر و مؤثر است، نیازمند تصمیم‌گیری دقیق و مشورت با متخصصان چشم‌پزشکی است. اهمیت تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح این بیماری نمی‌تواند نادیده گرفته شود، زیرا می‌تواند کیفیت زندگی و سلامت بینایی افراد را بهبود بخشد.این بیماری معمولا در افراد میانسال که زمینه ژنتیکی دارند بیشتر دیده می شود. این بیماری اگر درمان نشود در دراز مدت می تواند باعث ایجاد آب سیاه و در نتیجه کوری در افراد شود، از این رو درمان بیماری آب مروارید و مراقبت های بعد از عمل آب مروارید فوق العاده مهم است.

درمان آب مروارید

درمان آب مروارید به دو روش جراحی آب مروارید و لیزر انجام می شود.

نتیجه گیری

کاتاراکت، به عنوان یکی از بیماری‌های چشم که با افزایش سن شایع‌تر می‌شود، می‌تواند تأثیرات چشم‌گیری بر دید و زندگی روزمره افراد داشته باشد. درک عوامل خطرزا و علائم این بیماری می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت مؤثر آن کمک کند. روش‌های درمانی، به‌ویژه جراحی، قادر به بازگرداندن بینایی و بهبود کیفیت زندگی بیماران هستند. با این حال، آگاهی‌بخشی عمومی و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی مناسب نقش حیاتی در پیشگیری و کنترل کاتاراکتدارد. بنابراین، تأکید بر آموزش و مشاوره پزشکی مداوم می‌تواند از تأثیرات منفی این بیماری جلوگیری کند و سلامت بینایی را تضمین نماید.