پارگی شبکیه چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود؟ پارگی پرده شبکیه حالتی است که شبکیه از محل طبیعی خود کنده می‌شود. زمانی که پرده شبکیه جدا شود، عملکرد آن دچار مشکل شده و بینایی شخص تار می‌شود. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره پارگی شبکیه چشم و راه های درمانی آن بیان کنیم، برای کسب اطلاعات با ما همراه باشید.
درباره پارگی شبکیه
یکی از بیماری های جدی و مهم مرتبط با چشم، پارگی شبکیه می‌باشد که ممکن است در صورت عدم درمان به موقع موجب مشکل بینایی در فرد شود. شبکیه چشم یک لایه نازک از سلول های عصبی می‌باشد که در مقابل نور حساس بوده و پشت چشم ما را می‌پوشانند. این سلول ها موجب تبدیل پرتوهای نور به سیگنال هایی می‌شود که از طریق عصب بینایی به مغز ارسال می‌شود و موجب درک ما از تصاویر می‌شود که بدون این سلول ها و یا در صورت آسیب دیدن آن، قادر به دیدن نخواهیم بود. زمانی که شبکیه آسیب دیده باشد، پارگی شبکیه چشم رخ می‌دهد.
علائم پارگی شبکیه در چشم
با توجه به میزان شدت پارگی شبکیه در هر فرد علائم آن می‌تواند متفاوت باشد. با این وجود در برخی از افراد معمولا هیچ گونه علائم خاصی دیده نمی‌شود ولی در برخی افراد دیگر ممکن است به شدت و خیلی سریع متوجه این علائم شوند. در پارگی شبکیه، چشم دچار علائمی می‌شود که در این جا به شرح آن می‌پردازیم.
- در هنگام پارگی شبکیه در چشم فرد نقطه های نورانی را مشاهده می‌کند.
- دچار تاری دید می‌شود.
- ممکن است برخی از نقاط به صورت روشن و تیره از جلوی چشم فرد عبور کند.
علل پارگی شبکیه
چندین علت بالقوه برای جداشدگی شبکیه وجود دارد و درک این علل هم برای پیشگیری و هم برای مداخله زودهنگام ضروری است. برخی از علل پارگی چشم شامل موارد زیر می‌باشد:
کشش و فشار
وجود بافت اسکار روی شبکیه می‌تواند موجب دور شدن آن از چشم شود. بیماری دیابت یکی از از عوامل شایع جداشدگی شبکیه چشم می‌باشد. قند خون در بالا در مدت زمان طولانی مدت موجب آسیب رساندن به رگ های خونی موجود در چشم و تشکیل بافت اسکار می‌شود. این اسکارها و نواحی که تحت فشار و کشش بوده اند، به تدریج می‌توانند بزرگتر شوند و در نهایت موجب پارگی شبکیه شود.
افزایش سن
با افزایش سن، زجاجیه، یک ماده ژل مانند که مرکز چشم را پر می‌کند، دستخوش تغییراتی می‌شود که می‌تواند خطر جدا شدن شبکیه را افزایش دهد. زجاجیه می‌تواند منقبض شده و از شبکیه دور شود، فرآیندی که به عنوان جداشدگی زجاجیه خلفی (PVD) شناخته می‌شود. در برخی موارد، این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد پارگی یا سوراخ شبکیه شود که می‌تواند به جدا شدن کمک کند.
تروما
ضربه یا آسیب ناگهانی به چشم می‌تواند باعث پاره شدن شبکیه شود. این موضوع می‌تواند در تصادفات، آسیب های مربوط به ورزش یا سایر رویدادهای آسیب زا رخ دهد.
اگزوداتیو
تجمع مایع زیر شبکیه در فضای بین شبکیه حس عصبی و اپیتلیوم رنگدانه شبکه زیرین می‌تواند موجب جداشدن شبکیه چشم شود. به عبارتی با جمع شدن مایع، شبکیه چشم دورتر می‌شود. علت اصلی تجمع مایعات در این محدوده ترشح مایع از رنگ های خونی یا تورم در پشت چشم می‌باشد که می‌تواند به دلیل التهاب چشم ایجاد شود.
سایر بیماری های چشمی
برخی از بیماری های چشمی از قبل موجود، مانند دژنراسیون شبکیه یا رتین شیزیس، می‌تواند افراد را مستعد پارگی شبکیه کند. این شرایط شامل ضعف های ساختاری در شبکیه است که می‌تواند آن را مستعد پاره شدن کند.
پارگی شبکیه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
با توجه به علائمی که در مورد پارگی شبکیه گفته شد، فرد بعد از مشاهده کردن چنین علائمی باید سریع به پزشک متخصص مراجعه کند و علائم دیده شده را به پزشک شرح دهد. در چنین شرایطی پزشک از یک نوع قطره برای چشم فرد استفاده می‌کند که این قطره کمک می‌کند که مردمک چشم باز تر شود و در نتیجه شبکیه بهتر دیده شود و پزشک با مشاهده کردن آن به تشخیص و درمان آن بپردازد. معمولا در این روش از آزمایش هایی استفاده می‌شود که در این جا به آن ها اشاره خواهیم کرد.
- آزمایش تومو گرافی: در این روش از یک نوع دستگاه خاص برای مشاهده کردن قسمت های مشخص شبکیه استفاده می‌شود این دستگاه به پزشک کمک می‌کند تا متوجه شود آِيا مركز شبكيه جدا شده يا خير؟
- آزمایش اولتراسوند: اولتراسوند همان سونوگرافی چشم است که می‌تواند تصویر چشم را همراه با جزئیات داخل چشم را نمایش دهد. این گونه سونوگرافی چشمی در مواقعی که مشکلات چشم با توجه به علائم آن تشخیص داده نشود برای تشخیص بهتر از این روش استفاده می‌شود که کارایی بسیار بالایی نیز دارد.
درمان پارگی شبکیه چشم
راه های مختلفی برای درمان پارگی شبکیه چشم وجود دارد که انتخاب آن مستقیما به وضعیت شما و نظر پزشک بستگی دارد. روش های درمان پارگی شبکیه چشم شامل موارد زیر است:
لیزر درمانی
در صورتی که پزشک بتواند قبل از جداشدن شبکیه این عارضه را تشخیص دهد از لیزر درمانی یا کرایو پکسی فریز کردن استفاده می‌کند. در این روش از لیزر پزشکی برای آب بندی پارگی استفاده می‌شود. وسایلی که پزشک مورد استفاده قرار می‌دهد در داخل شبکیه یک بافت اسکار ایجاد می‌کند تا شبکیه تغییر مکان ندهد.
جراحی اسکرال باکل
برای جراحی در ابتدا پزشک یک نوار سیلیکونی را دور چشم قرار می‌دهد تا شبکیه در جای خود ثابت بماند. در طی روند درمان، شبکیه جدا شده به هم می‌چسبد و با لیزر و کرایو پکسی پارگی شبکیه چشم بسته می‌شود.
جراحی ویترکتومی
با جراحی چشم، پزشک ابتدا زجاجیه را خارج می‌کند و سپس با قرار دادن یک حباب هوا، گاز یا روغن درون چشم، شبکیه به جای اول خود باز می‌گردد. در صورتی که حین جراحی از حباب روغن استفاده شود، جراح بعد از چند ماه آن را بر می‌دارد. حباب های هوا و گاز جذب بدن می‌شوند و نیازی به برداشتن ندارند. در صورت استفاده از حباب گاز، در ارتفاعات فعالیت نباید بکنید، زیرا فشار هوا موجب بزرگ شدن حباب گازی می‌شود و فشار زیادی به چشم وارد می‌کند. پزشک زمان مناسب پرواز با هواپیما و ارتفاعات را نسبت به وضعیت شما سنجیده و به شما اطلاع می‌دهد.
مراقبت های بعد از جراحی پارگی شبکیه چشم
پس از جراحی شبکیه چشم، بیماران باید دستورالعمل‌های خاصی را رعایت کنند تا خطر عوارض را به حداقل برسانند و نتایج موفقیت‌آمیز را افزایش دهند. مراقبت های بعد از جراحی پارگی شبکیه چشم عبارتند از:
- بعد از انجام دادن عمل جراحی به منظور مراقبت از چشم و جلوگیری از وارد شدن ضربه باید به مدت یک هفته تا ده روز از یک نوع محافظ پلاستیکی بر روی چشم استفاده کرد.
- بعد از جراحی شبکیه، ورم پلک طبیعی است و همچنین ترشح چشم مسئله نگران کننده ای نیست.
- تا یک هفته بعد از عمل شبکیه از حمام رفتن خودداری کنید و بعد از آن از شامپو های بچه استفاده کنید.
- ممکن است پس از جراحی به مدت چند روز توصیه شود بر روی شکم بخوابید.
- چنانچه گاز داخل چشم شما تزریق شده باشد، پرواز با هواپیما تا زمان جذب آن که معمولا کمتر از یک ماه است ممنوع است.
- چنانچه داخل چشم روغن سیلیکون تزریق شده باشد، معمولا پس از یک ماه روغن را باید از چشم خارج کرد.
- موقعیت سر خود طی گفته های پزشک نگه دارید.
- پس از انجام جراحی برای کاهش شدت درد می‌توانید مسکن های تجویز شده توسط پزشک را مصرف نمایید. بهبودی کامل این عارضه زمان بر بوده و باید تحمل داشته باشید.