ماکولا چیست؟

ماکولا قسمتی از شبکیه ی چشم می باشد که به نور حساسیت زیادی دارد. ماکولا یا لکه ی زرد وظیفه ی دید مستقیم و واضح را بر عهده دارد و سلامتی آن حائز اهمیت می باشد. چراکه تمامی فعالیت های مهم انسان تحت الشعاع بینایی قرار دارند. فعالیت هایی مانند رانندگی، نوشتن، خواندن، تماشای تلویزیون، تشخیص چهره ی افراد و… همگی بر عهده ی ماکولا هستند، در ادامه با این بخش از چشم بیشتر آشنا خواهیم شد.

ماکولا یا لکه ی زرد چیست؟

چشم از بخش ها و لایه های مختلفی تشکیل شده است ، لایه های اصلی چشم عبارت است از: صلبیه، مشیمیه، شبکیه و قرنیه

شبکیه خود یک بافت عصبی می باشد که با وجود ظرافت بی نظیر و باور نکردنی ای که دارد، سطح داخلی چشم را می پوشاند. همان طور که پیشتر اشاره کردیم، ماکولا بخشی از شبکیه است که به نور حساس می باشد. به بیان دیگر می توان گفت لکه ی زرد یا همان ماکولا حساس ترین ناحیه در شبکیه می باشد که از میلیون ها سلول نوری تشکیل شده است.

این قسمت از چشم سیگنال های نور را به مغز منتقل می کند. این سیگنال ها توسط مغز خوانده و ترجمه می شوند. پس باتوجه به نکات گفته شده هنگام آسیب لکه زرد مرکز میدان دید ممکن است  دید فرد تار، نامنظم یا تیره به نظر برسد.

ساختار ماکولا

از لحاظ ساختمانی و آناتومی، ماکولا با دیگر بخش ها و قسمت های شبکیه تفاوت دارد. ماکولا به صورت فرو رفتگی مایل به زردی است که به فاصله چند میلی متر در خارج و کمی پایین دیسک قرار دارد. در مرکز ماکولا، فووا قرار دارد که فقط از سلول های مخروطی درست شده و خیلی نازک و فاقد عروق خونی می باشد.

ماکولا فقط از طریق عروق خونی مشیمیه تغذیه می کند. در حالی که خون دیگر قسمت های شبکیه از دو منبع تامین می شود. حدود دو سوم قسمت داخلی توسط شاخه های شریانی شبکیه و یک سوم خارجی دیگر شبکیه توسط عروق مشیمیه که به شبکیه متصل هستند، تغذیه می کنند.

وظیفه ی ماکولا

اشاره کردیم که ماکولا وظیفه ی دید واضح را دارد همچنین وظیفه ی دیگر ماکولا دید رنگی مرکزی با وضوح بسیار بالا می باشد که در نور مناسب امکان پذیر است. ماکولا وظایف مهم بینایی را برعهده دارد. به همین سبب سلامت آن از اهمیت زیادی برخوردار است به عنوان مثال اگر فردی مبتلا به بیماری های بینایی مربوط به ماکولا و شبکیه شود مانند بیماری دژنراسیون ماکولا، بینایی فرد تا حد شمردن انگشتان کاهش می یابد و دید فرد بسیار مختل می شود.

برای انجام فعالیت هایی مانند رانندگی، خواندن و نوشتن، تشخیص چهره ی افراد و تمام فعالیت های دقیق دیگر، نیازمند ماکولای سالم هستیم. تغییرات غیر طبیعی در ماکولا سبب از دادن فوری بینایی مرکزی می شود.

رنگ ماکولا

همان طور که می دانید نام دیگر ماکولا، لکه ی زرد می باشد از همین رو می توان فهمید که ماکولا نقطه ای زرد رنگ در شبکیه می باشد. نقطه ای به اندازه ی پاک کن سر مداد.

رنگ زرد ماکولا به علت محتوای آن به عنوان لوتئین و زاگزانتین كه كاروتنوئیدهای زانتیوفیل زرد هستند حاصل می شود. زاگزانتین در ماكولا غالب است، در حالی كه لوتئین در قسمت های دیگر شبكیه بیشتر وجود دارد.

طبق تحقیقات علمی انجام شده استنباط می شود که این کاروتنوئیدها از رنگدانه های منطقه از برخی از انواع دژنراسیون ماکولا محافظت می کنند. فرمولاسیون ۱۰ میلی گرم لوتئین و ۲ میلی گرم زاگزانتین نشان داده شده است كه خطر ابتلا به دژنراسیون ماكولا وابسته به سن را در مراحل پیشرفته كاهش می دهد.

سوراخ ماکولا چیست

سوراخ ماکولا زمانی ایجاد می شود که لایه های ماکولا جدا و یا پاره شونددر واقع سوراخ شدن ماکولا یک نوع بیماری می باشد که عوارض بسیاری بر بینایی دارد، سوراخ ماکولا می تواند جزئی یا کامل باشد.  شایع ترین علت سوراخ شدن ماکولا، افزایش سن می باشد.

زجاجیه به صورت طبیعی با افزایش سن، از شبکیه دورتر می شود این امر معمولا بدون مشکل اتفاق می افتد اما گاه در برخی از افراد زجاجیه به شبکیه ی چشم می چسبد و زمانی که با افزایش سن، زجاجیه جمع می شود و از شبکیه در حال فاصله گرفتن است،و سبب کشیدگی ماکولا و در نتیجه پارگی و یا سوراخ شدن ماکولا می شود.

دژنراسیون ماکولا یا AMD چیست؟

دژنراسیون ماکولا یک بیماری وابسته به سن می باشد که در آن با افزایش سن، ماکولای چشم نیز تحلیل می رود. این بیماری دارای چند مرحله است که هر مرحله علائم خود را دارد اما نکته ی قابل توجه این است که  AMD یک بیماری پیش رونده است یعنی با گذشت زمان بیماری  بدتر می شود.

بيماراني با AMD خشک اولیه ممکن است علائم خفیف را ، مانند تیرگی خفیف در دید مرکزی یا مشکل دیدن در نور کم داشته باشند و اما در AMD نهایی که حالت پیشرفته بیماری می باشد، متوجه دید خطوط مستقیم به صورت موج دار یا کج می‌شوند. همچنین ممکن است متوجه یک نقطه تار در نزدیکی مرکز بینایی خود شوند.