عیوب انکساری چشم
زمانی که ساختار چشم از ایجاد تصویر اشیاء بر روی شبکیه جلوگیری کند عیوب انکساری چشم یا ناساز بینی پدیدار می شوند . تغییرات ساختاری چشم مانند تغییراتی که در قرنیه و طول قدامی خلفی کره چشم و یا در عدسی افراد با افزایش سن رخ می دهد منجر به عیوب انکساری می شوند.تناسب بین اجزای چشم باعث وضوح دید می گردد و چنان چه این تناسب با افزایش سن تغییر نماید دید کاهش می یابد .واحد اندازه گیری عیوب انکساری وتعیین نمره عینک دیوپتر می باشد.
انکسار چیست؟
به شکست نور در زمان عبور از یک شیء به شیء دیگر یا از یک حالت ماده به حالت ماده دیگر انکسار گفته می شود.در سیستم بینایی انسان نیز ، پس از عبور نور از قرنیه و عدسی ، پدیده انکسار رخ می دهد و سپس نور شکسته شده روی شبکیه متمرکز می گردد و این نور تبدیل به پیام عصبی شده و به وسیله عصب بینایی جهت ایجاد تصویر به مغز فرستاده می شود.
انواع عیوب انکساری چشم
-
- نزدیک بینی
- دوربینی
- پیرچشمی
- استیگماتیسم
نزدیک بینی:
این عیب انکساری ناشی از کشیدگی کره چشم و افزایش طول قدامی خلفی ویا افزایش انحنای قرنیه است.شیوع نزدیک بینی در جامعه زیاد است.در این حالت شخص اشیاء نزدیک به چشم را خوب و واضح می بیند اما در دیدن اشیاء واجسام دور مشکل خواهد داشت و تصویر را به صورت تار می بیند.این عارضه غالباً جنبه وراثتی دارد و در سنین کودکی (8 الی12 سالگی ) قابل تشخیص می باشد .درچشم افراد عادی ،تصویر بر روی شبکیه ایجاد می شود ولی در افراد نزدیک بین، تصویر در جلوی شبکیه ایجاد می گردد و به همین دلیل تاری دید پدید می آید.مهم ترین خطری که فرد مبتلا شده به این عارضه را تهدید می کند جدا شدگی شبکیه نام دارد.احتمال ابتلا به آب مروارید(کاتاراکت) و آب سیاه (گلوکوم) در افراد نزدیک بین بیشتر از سایرین می باشد .این اختلال در همه سنین اتفاق می افتد اما دوره پیشرفت بیماری و افزایش شدت آن در دوران بلوغ (نوجوانی ) است و معمولا در سنین 20 تا40 سالگی تثبیت می گردد.توصیه می شود کسانی که در خانواده خود افراد مبتلا به این نوع اختلال را دارند جهت کنترل و پیشگیری ، به صورت دوره های منظم برای معاینه به چشم پزشک مراجعه نمایند.
علائم و نشانه های نزدیک بینی یکی از عیوب انکساری چشم
- انحراف چشم
- سردرد
- سرگیجه
- تار دیدن اجسام دور
دور بینی
این عیب انکساری ناشی از کوتاه تر شدن طول کره چشم و یا کاهش انحنای قرنیه از حالت نرمال است.در این حالت شخص ، اشیاء دور از چشم را بهتر از اشیاء نزدیک به چشم می بیند .در حالتهای شدید این اختلال ، فرد هم در دیدن اشیاء نزدیک و هم در دیدن اشیاء دور از چشم با مشکل مواجه است و از دید واضحی برخوردار نیست .در اشخاص دوربین ، تصویر فرضی در پشت شبکیه ایجاد می شود.احتمال مبتلا شدن به این عارضه در افرادی که والدین آنها نیز دچار این اختلال هستند افزایش می یابد .
به کسانی که اختلال دوربینی در خانواده شان جنبه وراثتی دارد توصیه می شود جهت انجام معاینات چشم پزشکی اهتمام بیشتری داشته باشند .این عارضه در اشخاص با سنین مختلف مشاهده می شود.
علایم و نشانه های دوربینی
- خستگی چشم
- انحراف چشم
- تاری دید مخصوصاً در هنگام تماشای اجسام نزدیک
- سردرد
آستیگماتیسم
در افراد با چشم های نرمال ، قرنیه گرد و صاف و شبیه یک توپ بیس بال می باشد و زاویه انحنای قرنیه در همه قسمتها مشابه و یکسان است اما افراد دارای اختلال آستیگماتیسم ، دارای قرنیه هایی با انحنای خارج از حد نرمال و نامنظم و بیضی شکل است .عدم انحنای یکسان قرنیه منجر به تاری دید و کاهش وضوح تصاویر در افراد مبتلا به این نوع از عیوب انکساری
می شود .این اختلال نیز غالباً جنبه وراثتی دارد و در همه سنین مشاهده می شود.فرق این اختلال با حالتهای نزدیک بینی و دور بینی در این است که در حالت نزدیک بینی ، تصویر در جلوی شبکیه و در حالت دوربین در پشت شبکیه ایجاد می شود اما در حالت آستیگماتیسم ، تمرکز نور بصورت نقطه ای در هیچ قسمتی از شبکیه ( رو – چشم – پشت ) اتفاق نمی افتد و باعث می شود که تصویر اشیاء دور و نزدیک تار دیده شود در این حالت نور به جای تمرکز در یک نقطه ، در دو نقطه متمرکز و در نتیجه دو تصویر ایجاد شود.
علایم و نشانه های آستیگماتیسم
- اشیاء دور و نزدیک تار دیده می شوند
- خستگی چشم
- کاهش توانایی رانندگی در شب
- انحراف چشم
- سردرد
پیر چشمی
ابتلا به پیرچشمی با افزایش سن رابطه مستقیم داشته و بسیار شایع و فرا گیر است .عدسی چشم انسان در دوران جوانی بسیار انعطاف پذیر و نرم می باشد و قدرت تطابق آن برای مشاهده اشیاء دور و نزدیک بالاست اما به مرور زمان و با افزایش سن ، قدرت انعطاف و در نتیجه تطابق عدسی کاهش میابد.معمولا بعد از سن 40 سالگی پیرچشمی شیوع پیدا می کند و فرد را در هنگام مطالعه و خواندن مطالب و یا در انجام کارها از فاصله نزدیک با مشکل مواجه می سازد .در این اختلال ، تصویر در پشت شبکیه ایجاد میشود و به همین علت دیدن اجسام در فاصله نزدیک سخت میشود بروز این عیب انکساری در افراد میانسال طبیعی است لذا جهت کاهش اثرات آن در دید شخص ، می بایست به چشم پزشک مراجعه نمود.
علائم و نشانه های پیرچشمی
- سردرد
- مطالعه و خواندن متن ها و اعداد ریز به سختی انجام می شود
- شخص برای دید بهتر، اشیاء و لوازم را در فاصله دورتر نگه می دارد
- تاری دید
روش های درمان عیوب انکساری چشم
-
- عینک :ساده ترین ، آسان ترین و بی خطرترین روش برای اصلاح عیوب انکساری است.باعث محافظت چشم ها در برابر تابش نور خورشید می شود .تغییر نمره عینک و تغییر عدسی به راحتی انجام می پذیرد.
- لنزهای تماسی : استفاده از لنزهای تماسی منجر به ایجاد تصویر بر روی شبکیه و اصلاح عیوب انکشاری می شوند.دسترسی و تهیه آن آسان می باشد .
- جراحی: از روش های جراحی متنوع مانند لیزیک، لازک ، PRK و. . . برای کاهش انحنای قرنیه در افراد نزدیک بین، افزایش انحنای قرنیه در افراد دوربین و یکسان سازی انحنای قرنیه به صورت قرینه در افراد آستیگماتیسم بهره گرفته می شود.نوع و انتخاب روش جراحی ، با انجام معاینات و توصیه چشم پزشک انجام می شود.
- عینک :ساده ترین ، آسان ترین و بی خطرترین روش برای اصلاح عیوب انکساری است.باعث محافظت چشم ها در برابر تابش نور خورشید می شود .تغییر نمره عینک و تغییر عدسی به راحتی انجام می پذیرد.