خونریزی شبکیه چشم و نشانه های آن شامل چه مواردی می‌شود؟ شبکیه داخلی ترین لایه چشم است که از یک بافت عصبی حساس تشکیل شده است و به صورت یک لایه نازک در داخل مشیمیه قرار گرفته است. شبکیه در برابر نور واکنش نشان می‌دهد و با دریافت نور و تبدیل جریان الکترومغناطیسی آن، به پیام های عصبی و انتقال آن از طریق عصب بینایی به مغز، بینایی را ممکن می‌کند. خونریزی شبکیه معمولا در اثر ضربه به چشم، فشار خون بالا و یا در اثر بیماری هایی مانند دیابت رخ می‌دهد. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره خونریزی شبکیه چشم بیان کنیم، با ما همراه باشید.
نشانه های خونریزی شبکیه چشم
خونریزی شبکیه چشم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و در صورت عدم درمان ممکن است منجر به مشکلات بینایی شود. شناخت علائم و نشانه های خونریزی شبکیه برای تشخیص زودهنگام و مداخله فوری پزشکی بسیار مهم است. نشانه های خونریزی شبکیه چشم شامل موارد زیر است:
اختلالات بینایی
یکی از شایع ترین نشانه های خونریزی شبکیه، اختلالات بینایی است. بیماران ممکن است تاری دید ناگهانی، شناور شدن (نقاط یا خطوط تیره که در میدان دید حرکت می‌کنند)، یا از دست دادن ناگهانی بینایی در یک یا هر دو چشم را تجربه کنند. این علائم ممکن است به طور ناگهانی و بدون هشدار ظاهر شوند که نشان دهنده خونریزی بالقوه شبکیه است.
شروع ناگهانی جرقه های نور
یکی دیگر از علائم مرتبط با خونریزی شبکیه، شروع ناگهانی فلاش نور در چشم آسیب دیده است. این فلاش ها ممکن است به صورت رگه های کوتاه و روشن یا سوسو زدن های نوری ظاهر شوند که به منابع نور خارجی مربوط نمی‌شوند. بیمارانی که این علامت را تجربه می‌کنند باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشند تا خونریزی شبکیه را به عنوان یک علت بالقوه رد کنند.
کاهش دید محیطی
در برخی موارد، خونریزی شبکیه می‌تواند منجر به کاهش دید محیطی شود که به آن دید تونلی نیز می‌گویند. بیماران ممکن است متوجه باریک شدن میدان بینایی خود شوند یا در دیدن اشیاء به پهلو مشکل داشته باشند که می‌تواند به طور قابل توجهی بر توانایی آنها برای حرکت در اطراف و انجام فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.
خون در چشم
در موارد شدید خونریزی شبکیه، خون ممکن است در چشم قابل مشاهده باشد، یا به صورت یک رنگ قرمز در میدان بینایی یا به صورت یک ناحیه تیره و سایه دار که بینایی را مسدود می‌کند. این نشانه واضحی از خونریزی قابل توجه در شبکیه است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی برای جلوگیری از آسیب بیشتر به چشم و حفظ بینایی دارد.
موارد ایجاد خونریزی شبکیه
خون ریزی شبکیه با استفاده از روش های معاینه تخصصی قابل تشخیص است. چرا که در ظاهر چشم مشکلی وجود ندارد و اکثرا درد و ناراحتی در ناحیه چشم احساس نشده اما بینایی کاهش می‌یابد. در ادامه به بررسی برخی از مواردی که می‌توانند سبب خونریزی شبکیه شوند، می پردازیم:
پاره شدن شبکیه
در صورتی که پاره شدن شبکیه با پارگی شریان یا رگ همراه باشد، می‌تواند سبب خونریزی و کاهش بینایی شود. پارگی شبکیه علل متفاوتی دارد که از جمله آن ها می‌توان به تغییرات به وجود آمده در شبکیه در اثر بیماری های مختلف، زمینه های موروثی، سوراخ های اطراف شبکیه و … اشاره نمود.
بیماری های خونی
بروز بیماری های خونی مانند لوسمی، لنفوم، سرطان عروق خونی چشم، آنمی و… می‌توانند سبب خونریزی در قسمت های مختلف چشم از جمله شبکیه شوند. چرا که در صورت ابتلا به این بیماری در وضعیت انعقادی خون و در عملکرد سلول های خونی اختلال ایجاد می‌شود.
انسداد ورید مرکزی شبکیه
انسداد شریان مرکزی شبکیه کهCRVO نیز نامیده می‌شود؛ می‌تواند سبب تاری دید شود. همچنین ممکن است انسداد ورید سبب نشت خون و مایع اضافی از دیواره سیاهرگ به شبکیه شود که اغلب منجر به تورم در شبکیه مرکزی می‌شود.
رتینوپاتی دیابت
یکی از عوامل مهمی که می‌تواند سبب خونریزی شبکیه شود، بیماری دیابت است. این بیماری با گذر زمان ممکن است بر قسمت های زجاجیه و شبکیه تاثیر بگذارد و عوارض مخربی همچون از دست دادن بینایی را به دنبال داشته باشد. در این حالت، اکسیژن کافی به چشم نمی‌رسد و سبب رشد عروق جدید می‌شود و چون عروق جدید ایجاد شده غیر طبیعی هستند، سبب پاره شدن و خونریزی در شبکیه می‌شوند.
جدا شدگی پرده شبکیه
منظور از جدا شدن پرده شبکیه در واقع جدا شدن لایه های عصبی حساس شبکیه از لایه رنگدانه دار شبکیه که وظیفه تغذیه و متابولیسم شبکیه را بر عهده دارد، است. از علائم جدا شدگی پرده شبکیه می‌توان به دیدن جرقه های نورانی در میدان دید، دیدن اجسام شناور در جلوی چشم به صورت مگس پران، لکه های تاریک یا تار عنکبوتی، تغییر شکل اجسام، احساس وجود پرده یا سایه مقابل چشم، کاهش دید ناگهانی و… اشاره کرد.
سوراخ شدن شبکیه
این حالت ممکن است در اثر کشش ناگهانی بخشی از شبکیه ایجاد شود. کشش ناگهانی شبکیه ممکن است به دلیل جدا شدگی زجاجیه خلفی (P.V.D) رخ دهد. جدا شدن زجاجیه خلفی به خودی خود خطرناک نیست و تنها سبب ایجاد مگس پران می‌شود. اما گاهی ممکن است کشیدن شدن شبکیه در اثر جدا شدن زجاجیه خلفی سبب پارگی یا ایجاد سوراخ در شبکیه شود. از آن جایی که سوراخ پرده شبکیه عامل اصلی جدا شدگی پرده شبکیه است، ممکن است خطرناک باشد.
چگونگی تشخیص خونریزی شبکیه
با استفاده از آزمایش خون اطلاعات کلی در رابطه با وضعیت جسمانی بیمار به دست می‌آید و همچنین با استفاده از آن می‌توان متوجه شد که خونریزی شبکیه به دليل بیماری سيستميك ایجاده شده است یا خیر. یکی از راه های دیگر تشخیص خونریزی شبکیه، تست بینایی است که در طول آن میزان دید فرد مشخص می‌شود. آنژیوگرافی فلورسانس نیز یکی دیگر از راه های تشخیص خونریزی شبکیه است که با استفاده از آن از اطراف چشم عکس برداری می‌شود. در این عکس برداری نوعی رنگ مخصوص استفاده می‌شود که در رگ بازو تزریق می‌شود و با جریان خون به سمت شبکیه می‌رود و وضعیت بیمار به صورت واضح از روی عکس مشخص می‌شود. از فراصوت نیز برای مشخص کردن خونریزی اطراف چشم استفاده می‌شود.
درمان خونریزی شبکیه
خونریزی شبکیه یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود. چندین گزینه درمانی برای خونریزی شبکیه وجود دارد و انتخاب درمان بستگی به علت اصلی و شدت خونریزی دارد. در ادامه گزینه‌های درمانی مختلف برای خونریزی شبکیه و اثربخشی آنها را مورد بحث قرار می‌دهیم.
مشاهده و نظارت
در موارد خونریزی خفیف شبکیه، که خونریزی شدید نیست و تهدیدی فوری برای بینایی ایجاد نمی‌کند، پزشک ممکن است به سادگی شرایط را مشاهده و نظارت کند. این اقدامات شامل معاینات منظم برای اطمینان از بدتر نشدن خونریزی و نظارت بر هرگونه تغییر در بینایی است. اگر خونریزی خود به خود برطرف شود و آسیب دائمی به شبکیه وارد نشود، ممکن است نیازی به درمان بیشتر نباشد. پیشنهاد می‌کنیم برای پیشگیری از عوارض جبران ناپذیر و رسیدن درمان موثر به بهترین جراح شبکیه در تهران مراجعه کنید.
فتوکواگولاسیون لیزری
فتوکواگولاسیون لیزری یک درمان رایج برای خونریزی شبکیه است که در اثر شرایطی مانند رتینوپاتی دیابتی یا انسداد ورید شبکیه ایجاد می‌شود. در طی این روش، از لیزر برای مسدود کردن رگ‌های خونی در شبکیه چشم استفاده می‌شود که از خونریزی بیشتر جلوگیری می‌کند و خطر از دست دادن بینایی را کاهش می‌دهد. فتوکواگولاسیون لیزری اغلب به صورت سرپایی انجام می‌شود و نشان داده شده است که در کاهش خطر خونریزی مکرر موثر است.
تزریق داخل زجاجیه
تزریق داخل زجاجیه داروهای ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (anti-VEGF) ممکن است برای درمان خونریزی شبکیه مرتبط با شرایطی مانند دژنراسیون ماکولا وابسته به سن یا رتینوپاتی دیابتی استفاده شود. این تزریق‌ها به کاهش رشد و نشت غیرطبیعی رگ‌های خونی در شبکیه کمک می‌کنند و در نتیجه خطر خونریزی بیشتر را کاهش می‌دهند و بینایی را حفظ می‌کنند. در حالی که تزریق داخل زجاجیه می‌تواند به بهبود بینایی و کاهش خطر عوارض کمک کند، ممکن است برای حفظ اثربخشی آنها به طور منظم نیاز باشد.
ویترکتومی
در موارد خونریزی شدید شبکیه یا زمانی که سایر درمان ها بی اثر بوده اند، ممکن است ویترکتومی توصیه شود. در طی این عمل جراحی، ژل زجاجیه داخل چشم برداشته شده و با محلول شفاف جایگزین می‌شود. این کار به جراح اجازه می‌دهد تا به شبکیه چشم دسترسی داشته باشد و هرگونه خونریزی یا بافت اسکار که ممکن است باعث خونریزی شود را برطرف کند. ویترکتومی یک گزینه درمانی تهاجمی تر است و معمولاً برای مواردی که خطر قابل توجهی از دست دادن بینایی دائمی وجود دارد، استفاده می‌شود.